Historia pisana krwią bohaterów
Treść
W 1918 roku Polska – po 123 latach niewoli – odzyskała niepodległość. Był to ogromny wysiłek wielu pokoleń Polaków, okupiony daniną krwi. Odzyskanie wolności było też efektem jedności różnych sił politycznych.
Jednym z najważniejszych dokumentów dla historii Polski w XX wieku był akt przekazania pełni władzy Józefowi Piłsudskiego przez Radę Regencyjną. Dokument przechowywany jest w Archiwum Akt Nowych – mówi dyrektor tej instytucji Mariusz Olczak.
– Dokument uważany za symbol przekazania władzy Piłsudskiemu, jednocześnie symbol nowej, rodzącej się II Rzeczpospolitej – tłumaczy Mariusz Olczak.
Przekazanie pełni władzy brygadierowi Piłsudskiemu nastąpiło 14 listopada 1918 r. Trzy dni wcześniej, 11 listopada, Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu dowództwo nad tworzącym się Wojskiem Polskim. I to właśnie to wydarzenie wybrano w latach 30. ubiegłego wieku za dzień, w którym Polacy będą świętować odzyskanie niepodległości. Samo odzyskanie niepodległości było procesem długim, trudnym i okupionym wysoką daniną krwi.
– Niepodległości nikt Polsce nie przyniósł, nikt nie dał jej w prezencie. Tę niepodległość trzeba było sobie wywalczyć i te niepodległość wywalczyły wszystkie grupy społeczne – podkreśla historyk dr Robert Derewenda.
O odzyskanie wolności Polacy walczyli w powstaniach narodowych, walczyli poprzez kulturę. Czekano na wielką wojnę, która poróżni naszych zaborców. A kiedy wojna nadeszła, Polacy chwycili za broń, walcząc w Legionach Polskich czy w Armii Hallera. O polską sprawę upominano się w stolicach wielu państw. Tu wielką rolę odegrali Roman Dmowski, Henryk Sienkiewicz czy wreszcie Ignacy Jan Paderewski.
Dobitnym śladem tych starań jest dokument przechowywany w Archiwum Akt Nowych – skreślony ręką prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona 13. punkt jego słynnego orędzia, w którym upomniał się o wolną Polskę. Ten zapisek był sporządzany dla Ignacego Paderewskiego.
– Jest pamiątką po relacji pomiędzy Ignacym Paderewskim a prezydentem Stanów Zjednoczonych Wilsonem, relacji intelektualnej związanej z przekonywaniem przez Paderewskiego elity amerykańskiej i samego prezydenta Stanów Zjednoczonych co do roli Polski i potrzeby powołania Polski jako niepodległego państwa z dostępem do morza – wskazuje Mariusz Olczak.
Jesień 1918 roku przyniosła utęsknioną niepodległość. Z jednej strony była ogromna radość Polaków z odzyskanej wolności, z drugiej strony – trud zmagania się z codziennością. Wojna zniszczyła polskie miasta, przemysł, rolnictwo, infrastrukturę – zaznacza historyk Marcin Szczepan.
– Na początku pojawiły się problemy z aprowizacją żywności, wiele milionów polskich obywateli było zagrożonych głodem – mówi Marcin Szczepan.
To były poważne wyzwania dla tworzących się władz polskich. Do tego stałe zagrożenie ze strony sąsiadów. Młode państwo polskie troczyło walki o granice: południową, zachodnią i wschodnią. Walki te trwały kilka lat, do 1921 r., do pokoju ryskiego kończącego wojnę polsko-bolszewicką. Ostateczny kształt granic państwa polskiego, w szczególności granicy wschodniej, w marcu 1923 roku zatwierdziła Rada Ambasadorów. Tak zakończył się proces odzyskiwania niepodległości.
TV Trwam News
Żródło: radiomaryja.pl, 11
Autor: mj