Nauczyciel a wcześniejsza emerytura

Treść

Jedną z najgorętszych części sporu o kształt przyszłych emerytur pomostowych była kwestia, czy ich beneficjentami powinni być nauczyciele. Zanim dojdzie do ostatecznych rozstrzygnięć w tym zakresie, przypomnijmy pokrótce, jakie zasady rządzą dziś świadczeniami emerytalnymi dla wychowawców dzieci i młodzieży. Obowiązujące dziś prawo pozwala nauczycielom przejść na emeryturę w oparciu bądź to o przepisy Karty Nauczyciela, bądź Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Karta daje możliwość przejścia na świadczenie bez względu na wiek. Wymaga się natomiast, aby osoba zainteresowana legitymowała się co najmniej 30-letnim okresem zatrudnienia (składkowym i nieskładkowym), w tym co najmniej 20-letnią pracą nauczycielską albo co najmniej 25-letnim okresem zatrudnienia, w tym co najmniej 20-letnią pracą w szkolnictwie specjalnym. Te 20 lat pracy nauczycielskiej musi być wykonywane co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. Dodatkowym warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela lub też w innych okolicznościach określonych przepisami Karty Nauczyciela. Żeby skorzystać z prawa do emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek, osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r. musi spełnić do końca 2008 roku warunki stażowe, o których była mowa powyżej. Natomiast rozwiązanie stosunku pracy i złożenie wniosku o świadczenie może nastąpić po 31 grudnia 2008 roku. W przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. przepisy odnoszą się wyłącznie do kobiet, które - aby otrzymać wcześniejszą emeryturę do końca 2008 r. - powinny ukończyć 55 lat oraz mieć co najmniej 20 lat stażu pracy, w tym co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy. Prawo do wcześniejszej emerytury wynika w tym przypadku zarówno z ustawy emerytalnej, jak i rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponadto nauczyciele mogą przejść na wcześniejszą emeryturę na ogólnych zasadach, przewidzianych dla pracowników. Czyli np. kobieta, która do 31 grudnia 2008 r. ukończy 55 lat i będzie posiadała co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, będzie także mogła przejść na wcześniejszą emeryturę. Warto w tym miejscu przypomnieć, że dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. nie ma żadnych dat granicznych, do których należałoby spełnić warunki, aby otrzymać prawo do wcześniejszej emerytury, w tym emerytury nauczycielskiej. W przypadku wcześniejszej emerytury nie wymaga się rozwiązania stosunku pracy dla potrzeb przyznania prawa do emerytury. Czym innym jednak nabycie prawa, a czym innym skorzystanie z niego. Jeżeli więc nauczyciel zainteresowany jest podjęciem przez organ rentowy wypłaty świadczenia, to powinien rozwiązać umowę o pracę. Nie koniec jednak na tym. Oto bowiem nauczyciel, który przystąpił wcześniej do otwartego funduszu emerytalnego, musi - aby otrzymać emeryturę - złożyć wraz z wnioskiem o przyznanie świadczenia także wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa. Należy również pamiętać, że jeżeli nauczyciel urodzony po 31 grudnia 1948 r. chce mieć liczoną emeryturę według tzw. starych zasad, wniosek do organu rentowego powinien złożyć przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna). Z ustawy emerytalnej i przepisów wymienionego już rozporządzenia wynika także, iż osoba urodzona po 31 grudnia 1948 r., która na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymowała się co najmniej 20-letnim stażem pracy w przypadku kobiety i 25-letnim stażem w przypadku mężczyzny (w tym ma co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy), może przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego, który dla kobiet wynosi 55 lat, a dla mężczyzn 60. Wymagany jest również warunek rozwiązania stosunku pracy oraz nieprzystąpienia do OFE. Na koniec jeszcze jedna istotna uwaga. Otóż do pracy nauczycielskiej nie możemy zaliczyć innej pracy wykonywanej w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Istotne jest również to, że do tych wymaganych 15 lub 20 lat pracy nauczycielskiej nie mogą być zaliczone przypadające po 15 listopada 1991 r. okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia w razie choroby i macierzyństwa, np. okresy urlopu dla poratowania zdrowia, pobierania zasiłków chorobowych. Przemysław Przybylski wicedyrektor ds. Komunikacji Społecznej ZUS "Nasz Dziennik" 2008-12-20

Autor: wa