Zainteresowany z uzasadnieniem

Treść

W Sejmie ruszają prace nad projektem zmian ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Senacki projekt zakłada uchylenie uznanych za niekonstytucyjne zapisów dotyczących procedury odwołania od odmownej decyzji Instytutu w zakresie dostępu do akt w procesie lustracyjnym

Proponowane przez Senat RP zmiany w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu mają uporządkować obowiązujący system prawny, którego niektóre przepisy zostały 20 października 2010 r. uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją. Chodzi o zapisy regulujące postępowanie sądowo-administracyjne w zakresie skargi na odmowę udostępnienia przez IPN do wglądu dokumentów znajdujących się w zasobach Instytutu. Dotyczą one postępowania przed sądem administracyjnym pierwszej instancji oraz sądem kasacyjnym.
Trybunał zauważył, że aktualne rozwiązanie narusza Konstytucję, bo pozwala IPN na nieuzasadnianie decyzji o odmowie dostępu do akt w zakresie niezbędnym do realizacji ustawy lustracyjnej. Według TK, niedopuszczalna jest sytuacja, w której nie dość, że sądy badają skargi na odmowę dostępu do akt w zakresie niezbędnym do realizacji ustawy lustracyjnej na posiedzeniu niejawnym, to jeszcze skarżącemu nie doręcza się uzasadnienia wyroku. Otrzymuje je tylko prezes IPN i to tylko w przypadku uwzględnienia skargi. Idąc tym tropem, Senat RP uznał, że usunięcie z ustawy niekonstytucyjnych zapisów (art. 32 ust. 3-5 i 7) rozwiąże problem. - Istota proponowanej zmiany polega na tym, że stosowana będzie procedura, która funkcjonuje w prawie administracyjnym. Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął tę kwestię i proponowane zmiany są tylko konsekwencją tego orzeczenia - zaznaczył senator Bohdan Paszkowski (PiS), wiceprzewodniczący Komisji Ustawodawczej. Jak dodał, w efekcie zmian w sprawach lustracyjnych zachowana będzie pełna procedura administracyjna. - Skoro jest decyzja odmowna, to jest też możliwość odwołania się od takiej decyzji. Istotne jest to, że dla samych zainteresowanych postępowanie będzie bardziej jawne. Mieliśmy dotąd bowiem do czynienia z sytuacją raczej niespotykaną w systemie prawa, by uzasadnienie decyzji było niejawne dla osoby zainteresowanej, a jednocześnie ta osoba miała prawo odwołania się od niej. Stąd też takie odwołania formułowano tylko na zasadzie pewnych domniemań - dodał.
Problem ten podkreślał Trybunał Konstytucyjny, uznając, że trudno sformułować skargę do sądu drugiej instancji, nie znając motywów wyroku sądu pierwszej instancji. Podkreślono wówczas też istotną rolę uzasadnienia sądowego, które "wymusza samokontrolę sądu, dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym rozstrzygnięciem, jest podstawą kontroli przez organy wyższych instancji, służy indywidualnej akceptacji orzeczenia, umacnia poczucie zaufania do wymiaru sprawiedliwości, wzmacnia bezpieczeństwo prawne". Podczas konsultacji senacki projekt uzyskał jednogłośne poparcie.

Marcin Austyn

Nasz Dziennik Środa, 9 maja 2012, Nr 107 (4342)

Autor: au